Stała wystawa: Zesłani na Sybir. Losy polskich obywateli deportowanych w głąb Związku Sowieckiego w czasie II wojny światowej.
9.02.2023 r. miała miejsce uroczysta inauguracja stałej wystawy pt. „Zesłani na Sybir. Losy polskich obywateli deportowanych w głąb Związku Sowieckiego w czasie II wojny światowej” w Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń UP. Ekspozycja została przygotowana w ramach programu realizowanego przez Uniwersytet Pedagogiczny pt. „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” i jest związana z priorytetowym obszarem badawczym: „Przymusowe migracje i zbrodnie przeciwko ludzkości. Pamięć i postpamięć w procesie edukacji”. Jednocześnie odbyła się uroczystość upamiętniająca 83. rocznicę pierwszej masowej deportacji obywateli polskich w głąb ZSRS 10.02.1940 r. W wydarzeniu zorganizowanym w siedzibie Centrum – Forcie Skotniki, wzięli udział Sybiracy, w tym przedstawiciele Krakowskiego, Katowickiego i Częstochowskiego Oddziału Związku Sybiraków, Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego oraz Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie. Wystawa przedstawia historię setek tysięcy naszych rodaków. Jedną z form represji sowieckich były wywózki obywateli polskich do łagrów oraz masowe deportacje rodzin polskich (w tym dzieci) w głąb ZSRS. W latach 1940-1941 w ramach 4 deportacji w bydlęcych wagonach wywiezionych zostało setki tysięcy obywateli polskich, pochodzących głównie ze wschodnich obszarów kraju, tzw. Kresów. Polacy aby przeżyć na zesłaniu musieli ciężko pracować, m.in. w kopalniach, przy wyrębie lasu w mroźnej Syberii czy na roli w Kazachskiej SRS. Ten morderczy trud, a także mróz, głód, wszechobecny strach przed władzą sowiecką, upodlenie, choroby, śmierć – były codziennością polskich zesłańców, zwyczajowo nazywanych Sybirakami. O tej części tragicznych losów Polaków opowiada wystawa. Ekspozycja została przygotowana przez zespół Centrum pod kierownictwem prof. Huberta Chudzio, w oparciu o archiwalne zbiory jednostki.
