Misja w Zimbabwe 2018
W dniach 19 sierpnia – 10 września 2018 r. odbyła się kolejna misja naukowa na Czarny Ląd. Została ona zorganizowana do RPA i Zimbabwe przez Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej w Warszawie i Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzęń i Przesiedleń Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Głównym organizatorem i szefem misji został harcmistrz Michał Synowiec. Centrum Dokumentacji reprezentował Mariusz Solarz, który między innymi sprawował opiekę merytoryczną nad całym przedsięwzięciem. Pozostałymi uczestnikami wyprawy byli instruktorzy ZHR: Lena Olszewska, Marianna Wiszniewska, Ignacy Olszewski, Jakub Pajkowski oraz Jan Pajkowski. Uczestnikom misji udało dotrzeć się do trzech polskich nekropolii: Rusape, Marandellas i Gatooma w Zimbabwe. Na każdym cmentarzu została przeprowadzona inwentaryzacja, dokumentacja filmowa i fotograficzna. Miejsca pamięci po polskich uchodźcach zostały oczyszczone i odnowione. Członkom misji udało się również dotrzeć do trudnodostępnego archiwum w Harare – National Archives in Zimbabwe. Stało się to dzięki pomocy Honorowej Konsul RP Pani Krystynie Grabowskiej i je mężowi Panu Wiesławowi Grabowskiemu. W sumie udało się odnaleźć ponad dwadzieścia jednostek archiwalnych. W czasie dalszych działań, na podstawie zebranych wcześniej materiałów archiwalnych przez Centrum, udało się też odnaleźć byłe polskie osiedla w Rusape i Gatoomie (dzisiaj Ngezi) i budynki w których mieszkali Polacy, a dziś wykorzystywane są przez afrykańskie rodziny. Ważnym odkryciem było ustalenie ekshumacji polskich grobów z byłego polskiego cmentarza osiedla Gatooma (dziś Ngezi) na cmentarz w Kadomie (dawniej Gatooma) w 1970 r. Było to możliwie dzięki odnalezieniu rejestru osób pochowanych na Starym Cmentarzu w Kadomie (Municipality of Gatooma. Cemetery Register ).
Na terenie RPA nieocenioną pomoc udzieliła pani Zofia Pater i jej syn Dobek Pater oraz Barbara i Marek Kukulscy, za co serdecznie dziękujemy.