Przejdź do menu Przejdź do treści

Misje i projekty naukowe

W ramach aktywności Centrum prowadzone są projekty o charakterze naukowym i badawczym. Realizowane są one w kraju i poza jego granicami. Wykonując swoje zadania Centrum współpracuje z różnego rodzaju partnerami, takimi jak: jednostki naukowe, muzea, stowarzyszenia i fundacje, instytucje państwowe, jednostki samorządu terytorialnego, ambasady, konsulaty, organizacje polonijne. Od 2011 r. w ramach kilkunastu projektów prowadzono działania m.in. w Polsce, Wielkiej Brytanii, USA, Kanadzie, Kazachstanie, Izraelu, Zambii, Zimbabwe, RPA, Ugandzie, Rumunii, Serbii.



Projekt pt. „Pokolenia odchodzą – relacje źródłowe polskich Sybiraków z Wielkiej Brytanii” 2012-2016

.

Projekt pt. „Pokolenia odchodzą – relacje źródłowe polskich Sybiraków z Wielkiej Brytanii” realizowano w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Dzięki pracom misji naukowych UP podjętych w Wielkiej Brytanii pod kierownictwem dr hab. Huberta Chudzio, prof. UP, poprzez technikę nagrań zawierającą się w metodzie „oral history”, ocalono od zatarcia losy 132 świadków historii. Rzecz bezcenna o tyle, że za kilka lat będzie to po prostu niemożliwe, bowiem „pokolenia odchodzą” (w ciągu ostatnich lat zmarło wielu Sybiraków, których wspomnienia zostały udokumentowane). Zgromadzony materiał został skrupulatnie opracowany. Efekty zadań z lat 2012-2016 zostały upowszechnione. Przygotowano pięć wystaw poświęconych niezwykłym losom Sybiraków z Nottingham, Bradford, Leeds, Birmingham i Coventry, pt. „Pokolenia odchodzą. Relacje źródłowe polskich Sybiraków” oraz pięć filmów dokumentalnych o odpowiednio tych samych tytułach, złożonych z fragmentów notacji świadków historii. Co najważniejsze zostało wydanych drukiem 5-tomową serię publikacji źródłowych (z dołączonymi płytami DVD): „Pokolenia odchodzą. Relacje źródłowe polskich Sybiraków z Wielkiej Brytanii”. Zbiory zgromadzone w trakcie realizacji projektu, w celach naukowo – edukacyjnych udostępniane są badaczom oraz studentom gromadzącym materiały do prac licencjackich, bądź magisterskich, nie tylko historycznych, ale i filologicznych – polonistów. Dodatkowo, fragmenty relacji świadków historii zostały upublicznione w ramach kanału YouTube projektu „Pokolenia odchodzą – relacje źródłowe polskich Sybiraków z Wielkiej Brytanii”.

Zobacz film: https://www.youtube.com/channel/UCoh7QX2EsbVZSZLFM-ww_uA



Misja naukowa w Nottingham

.

W październiku 2012 roku, pod kierownictwem dra Huberta Chudzio, do Nottingham w Wielkiej Brytanii udała się czteroosobowa grupa pracowników Uniwersytetu (dr Adrian Szopa, mgr Anna Hejczyk oraz mgr Alicja Śmigielska). Wyjazd był pochodną działań z roku 2010, kiedy to studenci i doktoranci historii prowadzili badania w Leicester. Celem wyprawy na Wyspy było przeprowadzenia wywiadów ze świadkami historii, którzy przeżyli tragedię II wojny światowej, zesłani w ostępy Rosji Sowieckiej, przez Irak, Iran, Indie, Afrykę, trafili na stałe do Anglii. Kolejne wyjazdy są częścią projektu badania losów Sybiraków pt. „Pokolenia odchodzą – relacje źródłowe polskich Sybiraków z Wielkiej Brytanii” realizowanego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Misja poprzedzona była półrocznymi przygotowaniami. Nieocenioną pomoc okazali naukowcom z UP: ks. Krzysztof Kawczyński, proboszcz polskiej parafii, pan Juliusz Szolin, prezes koła Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Nottingham oraz pani Maria Polkowska. Oprócz prac dokumentacyjnych, misja UP uczestniczyła w spotkaniu w Polskiej Szkole Sobotniej. W ramach uroczystości inaugurujących nowy rok szkolny, odbyła się projekcja filmów zrealizowanych przez Centrum połączona z prelekcją na temat historii zesłańców. W ciągu dwóch tygodni spędzonych w Nottingham, udało się zadokumentować niezwykłe losy aż 33 osób. To ponad siedemdziesiąt godzin bezcennych nagrań w formacie audio i video. Oprócz wywiadów, do archiwum Centrum trafiły tysiące zdjęć oraz dokumentów świadczących o tragicznej historii bohaterów. Należy pamiętać, że tego typu badania mają charakter ratunkowy. Za kilka lat może już być za późno. Stanisław Cipko, kombatant, który brał udział w bitwie pod Monte Casino – swojej relacji przekazać nie zdążył… Zmarł na dzień przed terminem umówionego spotkania z historykami. Efekty prac misji zostały upowszechnione poprzez przygotowanie wystawy poświęconej niezwykłym losom Sybiraków z Nottingham, produkcję filmu dokumentalnego oraz wydanie publikacji z dołączoną płytą DVD.

 



Misja naukowa w Bradford i Leeds

.

W dniach 4-18.04.2013 roku, pod kierownictwem dra Huberta Chudzio do Bradford i Leeds w Wielkiej Brytanii udała się czteroosobowa grupa złożona z pracowników Uniwersytetu oraz studentów (dr Adrian Szopa, mgr Alicja Śmigielska, Katarzyna Odrzywołek). Celem wyprawy na Wyspy było przeprowadzenia wywiadów ze świadkami historii, którzy przeżyli tragedię II wojny światowej, zesłani w ostępy Rosji Sowieckiej, przez Irak, Iran, Indie, Afrykę, trafili na stałe do Wielkiej Brytanii. Kolejne wyjazdy są częścią projektu dokumentowania losów Sybiraków pt. Pokolenia odchodzą – relacje źródłowe polskich Sybiraków z Wielkiej Brytanii” realizowanego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Oprócz prac dokumentacyjnych, pracownicy Uniwersytetu wzięli udział w uroczystościach związanych z rocznicą zbrodni katyńskiej. Niezwykłą życzliwością wykazali się mieszkańcy Bradford i Leeds, tak „stara” jak i „młoda” emigracja. W Bradford nieocenioną pomoc okazali: Romana Pizoń – prezes Koła Weteranów, Waldemar Pniewski i Remigiusz Nowak – skupieni wokół Polish Community Center. W Leeds działania misji wspierali: ks. Jan Zaręba – proboszcz polskiej parafii, Magdalena Ions – prezes Rady Parafialnej, Marcin Zajączek oraz państwo Stanisławscy. W ciągu dwóch tygodni spędzonych w Bradford i Leeds, udało się utrwalić niezwykłe losy aż 46 osób. To kilkadziesiąt godzin bezcennych nagrań w formacie audio i video. Oprócz wywiadów, do archiwum Centrum trafiły tysiące zdjęć oraz dokumentów świadczących o tragicznej historii naszych bohaterów. Wśród nich jest niezwykły kilkutomowy pamiętnik pani Krystyny. Niesłysząca Autorka opisała w nim swoją tułaczkę od Syberii przez Afrykę aż do Wielkiej Brytanii w roku 1948. Podczas prac w Bradford, do Polskiego Ośrodka zgłosił się Thomas Flynn, pracownik zakładu oczyszczania miasta. Wśród sterty śmieci, znalazł pudełko zawierające rzeczy należące do Antoniego Jaworskiego, żołnierza II Korpusu (m.in. pagony, które świadczą o tym, że był saperem). Znalezione „skarby” zostały przekazane do Archiwum Centrum. To tylko jeden z licznych przykładów świadczących o tym, jak ważne są prace dokumentacyjne. Efekty prac misji UP w Bradford i Leeds zostały upowszechnione poprzez przygotowanie wystawy poświęconej niezwykłym losom Sybiraków, produkcję filmu dokumentalnego oraz wydanie publikacji z dołączoną płytą DVD.



Misja naukowa w Birmingham

.

W dniach 9-20.10.2013 roku, pod kierownictwem dra Huberta Chudzio do Birmingham w Wielkiej Brytanii udała się czteroosobowa grupa złożona z pracowników oraz doktorantów Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej (dr Adrian Szopa, Alicja Śmigielska, Mariusz Solarz, Katarzyna Odrzywołek). Celem wyprawy na Wyspy było przeprowadzenia wywiadów ze świadkami historii, którzy przeżyli tragedię II wojny światowej, zesłani w ostępy Rosji Sowieckiej, przez Irak, Iran, Indie, Afrykę, trafili na stałe do Wielkiej Brytanii. Kolejne wyjazdy są częścią projektu dokumentowania losów Sybiraków pt. „Pokolenia odchodzą – relacje źródłowe polskich Sybiraków z Wielkiej Brytanii” realizowanego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Podczas prac misji na Wyspach, nieocenioną pomoc okazali: Blanka Kuźmińska – prezes Koła Seniorów, Maciej Mich – kierownik Polish Millenium House i Alodia Szaniawska. Działania misji UP wspierali również księża z polskiej parafii: Marcin Kordel, Bogdan Łukoć i Grzegorz Cyganik. W ciągu 11 dni spędzonych w Birmingham, udało się utrwalić niezwykłe losy 27 osób. To kilkadziesiąt godzin bezcennych nagrań w formacie audio i video. Oprócz wywiadów, do archiwum Centrum trafiły tysiące zdjęć oraz dokumentów świadczących o tragicznej historii naszych bohaterów. Efekty prac misji UP w Birmingham zostały upowszechnione poprzez przygotowanie wystawy poświęconej niezwykłym losom Sybiraków, produkcję filmu dokumentalnego oraz wydanie publikacji z dołączoną płytą DVD.



Misja naukowa w Coventry

.

W dniach 19-30.03.2014 roku, pod kierownictwem dra Huberta Chudzio do Coventry w Wielkiej Brytanii udała się czteroosobowa grupa złożona z pracowników Uniwersytetu (dr Adrian Szopa, mgr Anna Hejczyk, mgr Alicja Śmigielska). Celem wyprawy na Wyspy było przeprowadzenia wywiadów ze świadkami historii, którzy przeżyli tragedię II wojny światowej, zesłani w ostępy Rosji Sowieckiej, przez Irak, Iran, Egipt, Palestynę, Indie, Afrykę, trafili na stałe do Wielkiej Brytanii. Kolejne wyjazd był częścią projektu dokumentowania losów Sybiraków pt. „Pokolenia odchodzą – relacje źródłowe polskich Sybiraków z Wielkiej Brytanii” realizowanego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Oprócz prac dokumentacyjnych, pracownicy Uniwersytetu zaprezentowali działalność Centrum wraz z projekcją filmu „Wyszli z ziemi niewoli…” w Polskiej Szkole Sobotniej. Mieli również możliwość spotkania się z przedstawicielami Uniwersytetu Coventry i dyskusji na temat możliwości współpracy obu jednostek w dziedzinie przymusowych migracji oraz wymian studenckich. Działania misji wspierali m.in. ks. Romuald Szczodrowski – proboszcz polskiej parafii oraz pani Hanna Marzańska – dyrektor Polskiej Szkoły Sobotniej. W ciągu 11 dni spędzonych w Coventry, udało się utrwalić niezwykłe losy aż 28 osób. To około 50 godzin bezcennych nagrań w formacie audio i video. Oprócz wywiadów, do archiwum Centrum trafiły setki zdjęć oraz dokumentów świadczących o tragicznej historii bohaterów. Efekty prac misji UP w Wielkiej Brytanii zostały upowszechnione poprzez przygotowanie wystawy poświęconej niezwykłym losom Sybiraków, produkcję notacji filmowych oraz wydanie publikacji z dołączoną płytą DVD.

 


 

Misja Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń UP w Montrealu

.

W dniach 16.05-02.06.2014 roku pod kierownictwem dra Huberta Chudzio do Montrealu w Kanadzie udała się czteroosobowa grupa złożona z pracowników Uniwersytetu. Celem misji było przeprowadzenia wywiadów ze świadkami historii, którzy przeżyli tragedię II wojny światowej, zesłani w ostępy Rosji Sowieckiej, przez Irak, Iran, Indie, Afrykę, Palestynę, Egipt, Włochy trafili na stałe do Kanady. Wyjazd był częścią projektu Polskiej Akademii Umiejętności współfinansowanego ze środków otrzymanych od Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w roku 2014”. W ciągu kilkunastu dni spędzonych w Montrealu, udało się utrwalić niezwykłe losy 25 osób (w tym 22 wywiady z Sybirakami). To kilkadziesiąt godzin bezcennych nagrań w formacie audio i video. Oprócz wywiadów, do archiwum Centrum trafiły setki zdjęć oraz dokumentów świadczących o tragicznej historii bohaterów. Podczas spotkań w Bibliotece Polskiej oraz Polskim Instytucie przy Uniwersytecie McGill i Domu Związku Weteranów, pracownicy Uniwersytetu zaprezentowali ideę IV Kongresu Polskich Towarzystw Naukowych na Obczyźnie i przedstawili działalność CDZWiP UP. Uczestnicy ekspedycji byli także gośćmi w polskich audycjach Radia CFMB Montreal. Działania misji wspierane były przez Konsulat Generalny RP w Montrealu, Związek Weteranów Polskich z prezesem Józefem Foltynem na czele oraz grupę Sybiraków koordynowaną przez Edwarda Krajewskego. Trwałym efektem prac dokumentacyjnych w Kanadzie, była wystawa pt. „Polscy Sybiracy w świecie” prezentowana podczas Kongresu. Odbył się on w Krakowie w dniach 4-7 września 2014 r.

Szczegółowe informacje na stronie internetowej: http://kptnno.krakow.pl/

 

 



Misja naukowa w Tarnowie

.

W dniach 10-11.02.2014 r. pracownicy Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej, pod kierownictwem dra Huberta Chudzio, dokumentowali losy Sybiraków z Tarnowa. W tym czasie udało się zarejestrować czternaście notacji filmowych ze świadkami historii. Zgromadzono także bogaty materiał źródłowy pochodzący z tzw. archiwów domowych. Projekt zrealizowano we współpracy z Kołem Sybiraków w Tarnowie oraz Starostwem Powiatowym w Tarnowie.



Misja naukowa w Stoke on Trent

.

W dniach 7-17.11.2014 roku do Stoke on Trent w Wielkiej Brytanii pod kierownictwem dra Huberta Chudzio udała się misja pracowników Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej. Celem pobytu na Wyspach było przeprowadzanie wywiadów ze świadkami historii, którzy przeżyli II wojnę światową, zesłani w ostępy Rosji Sowieckiej, przez Irak, Iran, Egipt, Palestynę, Indie, Afrykę, trafili na stałe do Wielkiej Brytanii oraz wszystkich tych, którzy dotknięci zostali tragedią przymusowych migracji. Działania misji w sposób szczególny wspierali ks. Piotr Froelich oraz Maria i Edward Leligdowicz W ramach projektu udało się zarejestrować w formie audio i video 14 relacji wspomnieniowych. Zgromadzone podczas prac historyków dokumenty, fotografie i inne artefakty zostały złożone w archiwum Centrum. Posłużyły one do opracowania materiału źródłowego. Wyniki zrealizowanych prac upowszechniono na kanale internetowym jednostki. Fragmentów notacji można wysłuchać pod wskazanym linkiem: https://www.youtube.com/playlist?list=PLPbD6yd_ZsscOiTr9eTb4J4GT__Kt8rf9. W trakcie misji zorganizowano projekcję filmu pt. „Wypędzeni. Saybusch Aktion”. W pokazie uczestniczyła miejscowa Polonia.



Dzieci Teheranu. Polscy Sybiracy w Izraelu

.

W dniach 6.05.2015 – 20.05.2015 odbyła się misja naukowa Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie do Izraela, podczas której zarejestrowano kolejne relacje zesłańców na Sybir. Projekt ten był poświęcony grupie tzw. Dzieci Teheranu. Świadkowie historii będący polskimi obywatelami wyznania mojżeszowego, w czasie pobytu na zesłaniu, stracili rodziców lub zostali przez nich oddani i po tzw. amnestii trafili do polskich sierocińców. Następnie byli ewakuowani z ZSRS do Iranu, gdzie zostali ulokowani w większości w żydowskim sierocińcu. Znajdował się on w jednym z czterech obozów uchodźczych utworzonych dla Polaków w Teheranie. Stamtąd w 1943 r. grupa około 800 dzieci wyjechała do ówczesnej Palestyny. Była to pierwsza tak duża grupa Żydów uratowanych z Holokaustu. W trakcie misji nagrano kilkanaście notacji wspomnieniowych. Zgromadzony materiał źródłowy został wykorzystany m.in. w artykułach naukowych i wystawach edukacyjnych.

 



Misja w Penrhos

 

W dniach 19-26.06.2015 roku, pod kierownictwem dra hab. Huberta Chudzio do Penrhos w Walii udała się czteroosobowa grupa złożona z pracowników Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej oraz wolontariuszy Centrum. Celem misji było przeprowadzanie wywiadów ze świadkami historii, którzy przeżyli tragedię II wojny światowej, zesłani w ostępy Rosji Sowieckiej, przez Irak, Iran, Indie, Afrykę, trafili na stałe do Wielkiej Brytanii. W ciągu niespełna tygodnia w ośrodku zwanym „Polskim Soplicowem”, które obecnie zamieszkuje około 100 pensjonariuszy, udało się zapisać 17 niezwykłych relacji wspomnieniowych.



Misja w USA

.

W czerwcu 2016 r. pod kierunkiem dyrektora Centrum prof. Huberta Chudzio odbyła się w U.S.A. Dziesięć dni ciężkiej i owocnej pracy, pełnej niesamowitych spotkań z wieloma polskimi bohaterami i wspaniałymi osobowościami. Wielkie, a to wielkie podziękowania dla Piotra i Beaty Krajewskich za całkowite poświęcenie i bezinteresowną pomoc… Podziękowania dla Beaty Kaczmarek z New Britain. Pozdrowienia dla wspaniałych Sybiraków, Afrykańczyków, Żołnierzy AK i II Korpusu. Uściski dla Polaków mieszkających tu od lat, w tym dla Pani Antoniny Bogdańskiej i Ryszarda Śmigielskiego.

 


W dniach 17 – 24 listopada 2017 r. przedstawiciele Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie wzięli udział w kolejnej wyprawie do Ugandy. Tym razem jej celem było uroczyste otwarcie Centrum Zdrowia w Koji i nadanie mu imienia „Polskich Sybiraków”. To właśnie w Koji w latach 1942 – 1951 istniało polskie osiedle, w którym schronienie znaleźli polscy uchodźcy ze Związku Sowieckiego. Z okazji tej ważnej uroczystości, list do zebranych skierował Jego Magnificencja Prof. dr hab. Kazimierz Karolczak, Rektor Uniwersytetu Pedagogicznego. Dziś o pobycie Polaków w Koji przypomina cmentarz, odbudowany w 2012 r. dzięki wspólnym staraniom Sybiraków, Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń UP, instytucji państwowych oraz salezjanina, ks. Ryszarda Józwiaka wraz z wychowankami z Namugongo. Ponadto przedstawiciele Centrum uczestniczyli w międzynarodowej konferencji pt. „Refugees in Uganda, then and now. The history of the Polish Refugees in Eastern Africa and the situation of refugees in Uganda nowadays”, zorganizowanej w Narodowym Muzeum Ugandy. Konferencji towarzyszyła wystawa pt. „Africa – the new home. From the snows of Siberia to the sun of Africa. Poles in Africa 1942 – 1952”, przygotowana przez Ambasadę Polską w Nairobi przy współpracy z CDZWiP. W powyższych wydarzeniach udział wzięli Sybiracy – Afrykańczycy z Polski, Kanady i Australii, a także Senator RP Maciej Łuczak, Sergiusz Wolski – Chargé d’affaires Ambasady Polskiej w Nairobi, prof. Ephraim Kamuntu – Minister Turystyki Ugandy oraz Konsul Honorowy Polski w Ugandzie i inni.


Projekt naukowy w Gliwicach

 

We współpracy z Muzeum w Gliwicach w dniach 19-23 luty 2018 r. zrealizowano projekt „Pamięć o Kresach wśród mieszkańców Gliwic”, podczas którego dyrektor i pracownicy Centrum zarejestrowali 15 wywiadów ze świadkami historii – byłymi mieszkańcami Kresów II RP. Nagrania wraz z zebranymi materiałami trafiły do archiwum Centrum i Muzeum w Gliwicach.



Misja w Zimbabwe 2018

 

W dniach 19 sierpnia – 10 września 2018 r. odbyła się kolejna misja naukowa na Czarny Ląd. Została ona zorganizowana do RPA i Zimbabwe przez Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej w Warszawie i Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzęń i Przesiedleń Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Głównym organizatorem i szefem misji został harcmistrz Michał Synowiec. Centrum Dokumentacji reprezentował Mariusz Solarz, który między innymi sprawował opiekę merytoryczną nad całym przedsięwzięciem. Pozostałymi uczestnikami wyprawy byli instruktorzy ZHR: Lena Olszewska, Marianna Wiszniewska, Ignacy Olszewski, Jakub Pajkowski oraz Jan Pajkowski. Uczestnikom misji udało dotrzeć się do trzech polskich nekropolii: Rusape, Marandellas i Gatooma w Zimbabwe. Na każdym cmentarzu została przeprowadzona inwentaryzacja, dokumentacja filmowa i fotograficzna. Miejsca pamięci po polskich uchodźcach zostały oczyszczone i odnowione. Członkom misji udało się również dotrzeć do trudnodostępnego archiwum w Harare – National Archives in Zimbabwe. Stało się to dzięki pomocy Honorowej Konsul RP Pani Krystynie Grabowskiej i je mężowi Panu Wiesławowi Grabowskiemu. W sumie udało się odnaleźć ponad dwadzieścia jednostek archiwalnych. W czasie dalszych działań, na podstawie zebranych wcześniej materiałów archiwalnych przez Centrum, udało się też odnaleźć byłe polskie osiedla w Rusape i Gatoomie (dzisiaj Ngezi) i budynki w których mieszkali Polacy, a dziś wykorzystywane są przez afrykańskie rodziny. Ważnym odkryciem było ustalenie ekshumacji polskich grobów z byłego polskiego cmentarza osiedla Gatooma (dziś Ngezi) na cmentarz w Kadomie (dawniej Gatooma) w 1970 r. Było to możliwie dzięki odnalezieniu rejestru osób pochowanych na Starym Cmentarzu w Kadomie (Municipality of Gatooma. Cemetery Register ). Na terenie RPA nieocenioną pomoc udzieliła pani Zofia Pater i jej syn Dobek Pater oraz Barbara i Marek Kukulscy, za co serdecznie dziękujemy.

 



Projekt naukowy „Polacy w Serbii. Ostojićevo 2019” – ekspedycja Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej na Bałkanach

 

W dniach 1-9.10.2019 r. pracownicy i studenci Instytutu Historii i Archiwistyki UP oraz naszego Centrum realizowali projekt naukowy poświęcony badaniu dziedzictwa kulturowego Polaków zamieszkujących miejscowość Ostojicevo w Serbii. Pięknie dziękujemy całej Polonii za serdeczne przyjęcie, a także polonijnym organizacjom i Ambasadzie RP w Belgradzie za owocną współpracę oraz wsparcie naszych działań.

 



Misja w Rusape 2019

 

Zakończyły się prace renowacyjne polskiego cmentarza w Rusape (Zimbabwe), na którym pochowani są zmarli mieszkańcy osiedla Rusape istniejącego w latach 40. XX w. Byli to polscy obywatele, którzy po wybuchu drugiej wojny światowej zostali deportowani w głąb ZSRS, a na skutek układu Sikorski-Majski udało im się opuścić miejsce zesłania. Część z nich skierowano do utworzonego obozu w Zimbabwe. Misja odnowy zapomnianej polskiej nekropolii została zorganizowana przez Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej z Warszawy i Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Na miejscu nad pracami czuwał harcmistrz Michał Synowiec z ZHR oraz dr hab., prof. UP Hubert Chudzio – dyrektor CDZWiP UP w Krakowie.

 



Misja w Kidugali

 

Misja zespołu Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej zakończona sukcesem! Kolejny polski cmentarz w Afryce Wschodniej został gruntownie odnowiony przez ekspedycję naszego Centrum. Po trzech intensywnych tygodniach – zakończyły się prace konserwacyjno-renowacyjne polskiej nekropolii w Kidugali (Tanzania). Pochowani są tam zmarli mieszkańcy osiedla istniejącego w latach 40. XX w. Byli to polscy obywatele, którzy po wybuchu drugiej wojny światowej zostali deportowani w głąb ZSRS, a na skutek układu Sikorski-Majski udało im się opuścić miejsce zesłania. W 1942 roku trafili do osiedli uchodźczych w Afryce. Część z nich skierowano do utworzonego obozu w ówczesnej Tanganice (obecnie Tanzanii). Fotografie przedstawiają efekt finalny prac oraz ich poszczególne etapy. Oprócz działań renowacyjnych i remontowych udało się przywrócić tożsamość dwóm pochowanym tam dzieciom. Na bezimiennych dotąd nagrobkach pojawiły się ich nazwiska. Misja odnowy polskiego cmentarza została zorganizowana przez Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie we współpracy z Ambasadą RP w Dar es Salaam, Fundacją UP „Pro Universitatis” oraz Franciszkańską kustodią prowincjonalną w Dar es Salaam. Na miejscu pracami ekspedycji kierował prof. Hubert Chudzio z Instytutu Historii i Archiwistyki UP, dyrektor Centrum. Prace realizowane w ramach projektu zostały sfinansowane ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach Programu Miejsca Pamięci Narodowej Za Granicą 2021.

 

 



Projekt naukowy „Emigracja serc. Polacy na Węgrzech”

 



Misja naukowa w Kotlinie Kłodzkiej

.
W grudniu 2022 r. odbył się projekt Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypedzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej realizowany w Kotlinie Kłodzkiej! Rozpoczęliśmy go wernisażem wystawy przygotowanej przez Centrum pt. „Sybir. Utrwalone w kadrze – zapisane w obrazach” zaprezentowanej w Muzeum Ziemi Kłodzkiej. Wykład inauguracyjny wygłosił dyrektor Centrum prof. Hubert Chudzio. Głównym założeniem projektu są nagrania relacji Sybiraków, którzy po II wojnie światowej osiedlili się na tych terenach. Prace prowadziliśmy już w Kłodzku, Bystrzycy Kłodzkiej, Polanicy Zdrój, Bardzie, Lądku Zdrój, Międzylesiu, Gorzanowie, Kamiennej i Pławnicy. Świadkowie historii podzielili się z nami swoimi wspomnieniami z trudnych czasów zesłania na Sybir, a także przekazali do zbiorów Centrum bezcenne pamiątki . Jedną z nich jest Obraz Świętej Rodziny dwukrotnie przestrzelony przez enkawudzistę w dniu wywózki. Szczególne podziękowania składamy panu Januszowi Kobryniowi – za zaangażowanie w projekt i kluczową pomoc w nawiązaniu kontaktów z Sybirakami! Dziękujemy również pracownikom Muzeum Ziemi Kłodzkiej na czele z dyrektorem Krzysztofem Miszkiewiczem oraz wszystkim Sybirakom i Kresowinom i ich Rodzinom za wszelką pomoc i wielką życzliwość. Misja naukowa w Kotlinie Kłodzkiej realizowana jest w ramach projektu pt. „Diaspora polskich Sybiraków w świecie – zapis relacji źródłowych/Notacje i archiwa domowe Sybiraków w kraju – zespół archiwalny”, finansowanego przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach programu „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”.
.

W dniach 10-14 września 2023 r. realizowane było kolejne zadanie w ramach projektu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Ministerstwa Edukacji i Nauki pt. „Diaspora polskich Sybiraków na świecie – rejestracja relacji źródłowych/Notacje i archiwa domowe Sybiraków w kraju – zespół archiwalny” w Olsztynie, gdzie zespół Centrum spotkał się z niezwykłymi ludźmi, wyjątkowymi losami i tragicznymi historiami. Efektem były nagrane wspomnienia ze świadkami historii Olsztyna. Dziękujemy olsztyńskiemu oddziałowi Związku Sybiraków za owocną współpracę.