„Zmarli Polacy w drodze do Ojczyzny…”
Na stronie internetowej Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie można zakupić najnowszą publikację naukową autorstwa prof. Huberta Chudzio i Mariusza Solarza pt. „Zmarli Polacy w drodze do Ojczyzny. Polskie cmentarze w Afryce Wschodniej i Południowej w latach 1942-1952.” (http://www.wydawnictwoup.pl/799/Zmarli-Polacy-w-drodze-do-Ojczyzny-Polskie-cmentarze-w-Afryce-Wschodniej-i-Poludniowej-19421952.html)
Jest to wynik prowadzonych przez 10 lat pracy w terenie i kilkuletniej pracy w licznych archiwach w Polsce i na świecie. Podczas tej pracy, począwszy od pierwszej nekropolii w 2009 r. w Tengeru (Tanzania), a skończywszy na ostatniej odnowionej nekropolii w 2019 w Rusape (Zimbabwe), pracownicy i studenci Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie prowadzili inwentaryzację fotograficzną i filmową, dokonywali pomiarów cmentarzy/kwater i znajdujących się na nich obiektów, tworzono plany nekropolii, spisy osób pochowanych, docierano do informacji na temat pochowanych tam osób. Na zadaniach wykonywanych bezpośrednio podczas misji naukowych nigdy nie poprzestano. Stworzono karty ewidencyjne zmarłych Polaków, a także w celu uzupełnienia o nich informacji (miejsce deportacji, miejsce zesłania, praca wykonywana przed drugą wojną, przyczyna śmierci itd.) przeprowadzono kwerendy archiwalne. Najlepsze wyniki przyniosły prace w Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Londynie, Archiwum Akt Nowych w Warszawie oraz naszym Archiwum CDZWiP.
Aby zobaczyć wyniki prac przeprowadzonych w 2009 r., 2012 czy 2015 oraz 2019, nie trzeba było na szczęście czekać do wydanej publikacji w 2020 r. Już po pierwszej misji powstał strona internetowa z bazą osób pochowanych (www.polskiecmentarzewafryce.up.krakow.pl/home). Dzisiaj znajduje się tam w sumie ponad 500 nazwisk Polaków zmarłych na Czarnym Lądzie. Dzięki jej funkcjonowaniu wiele osób z Polski i zagranicy odnalazło groby swoich bliskich o czym świadczą listy i maile publikowane w książce.
Cieszy fakt, że profesjonalizm i praca naszego zespołu została doceniona, a w 2014 r. nasz Uniwersytet Pedagogiczny, między innymi za tę pracę, został odznaczony Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej.
Publikacja „Zmarli Polacy w drodze do Ojczyzny Polskie cmentarze w Afryce Wschodniej i Południowej 1942-1952” jest swoistego rodzaju klamrą spinającą prace z lat 2009-2019, jednak nie jest ich zakończeniem. Przed nami kolejne wyzwania i projekty związane z upamiętnieniem, odkrywaniem historii zmarłych Polaków i pochowanych na nekropoliach w Afryce Wschodniej i Południowej z lat 1942-1952.
